PYTANIA I ODPOWIEDZI KOORDYNATORA DO SPRAW SOCJALNYCH
Odpowiedzi na poniższe pytania zostały udzielone przez koordynatora ds socjalnych – Katarzynę Kłossowską.
- Świadczenie pielęgnacyjne- co to jest? Jakie warunki należy spełniać?
Świadczenie pielęgnacyjne jest świadczeniem pieniężnym, o które mogą ubiegać się osoby, które nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu podjęcia opieki nad poważnie niepełnosprawnym członkiem rodziny, jeżeli niepełnosprawność tej osoby powstała:
– nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub
– w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia.
- Jaka jest wysokość świadczenia pielęgnacyjnego?
Od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2016 r. świadczenie pielęgnacyjne jest wypłacane w kwocie 1300 zł miesięcznie.
W kolejnych latach wysokość świadczenia będzie wzrastać – od 1 stycznia 2017 roku świadczenie będzie co roku waloryzowane i będzie rosło o procentowy wskaźnik, o jaki zwiększać się będzie minimalne wynagrodzenie za pracę.
Wraz z wypłatą świadczenia odprowadzana jest składka emerytalno-rentowa, która umożliwia nabycie uprawnień emerytalnych osobom pobierającym świadczenie.
- Kto otrzyma świadczenie pielęgnacyjne?
Zgodnie z zapisami ustawy, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:
– matce albo ojcu,
– opiekunowi faktycznemu dziecka,
– osobie będącej rodziną zastępczą spokrewnioną (dziadkowie, rodzeństwo)
– innym osobom, na których zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności,
jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą:
– legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo
– osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
- A co z rolnikami?
Jeżeli o świadczenie pielęgnacyjne ubiegają się rolnicy, małżonkowie rolników bądź domownicy, świadczenia te przysługują odpowiednio:
– rolnikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego;
– małżonkom rolników lub domownikom w przypadku zaprzestania prowadzenia przez nich gospodarstwa rolnego albo wykonywania przez nich pracy w gospodarstwie rolnym.
Przy czym zaprzestanie prowadzenia gospodarstwa rolnego lub zaprzestanie wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym potwierdza się stosownym oświadczeniem złożonym pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści:
“Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje również osobom innym niż spokrewnione w stopniu pierwszym z osobą wymagającą opieki, na których zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ciąży obowiązek alimentacyjny, z wyjątkiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w przypadku gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
– rodzice osoby wymagającej opieki nie żyją, zostali pozbawieni praw rodzicielskich, są małoletni lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
– nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu, są małoletnie lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
– nie ma rodziców, opiekunów faktycznych dziecka lub legitymują się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
- Ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego
Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony.
W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności na czas określony prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.
Jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (chodzi tutaj o dzień wydania orzeczenia decyzją organu, bądź dzień uprawomocnienia wyroku – w przypadku, gdy od decyzji było złożone odwołanie), zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
Za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości świadczenia pielęgnacyjnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę, jednak nie dłużej niż przez 20 lat.
W razie zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów przysługującego więcej niż jednej osobie sprawującej opiekę nad osobą lub osobami wymagającymi opieki przyznaje się tylko jedno świadczenie osobie, która pierwsza złożyła wniosek.
- Kiedy świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje?
Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje jeżeli:
– osoba sprawująca opiekę:
*ma ustalone prawo do emerytury, renty, rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego renty socjalnej, zasiłku stałego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego,
*ma ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów
– osoba wymagająca opieki:
* pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
* została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem zakładów opieki zdrowotnej
– na osobę wymagającą opieki:
* inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury
* jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
*inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej
– członek rodziny osoby sprawującej opiekę:
* ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Ten stan prawny będzie obowiązywał tylko do dnia 31 grudnia 2016 r. Dzięki zmianie przepisów, która wejdzie w życie z początkiem 2017 roku pobieranie któregoś z wymienionych świadczeń przez członka rodziny osoby uprawnionej do świadczenia pielęgnacyjnego nie będzie już przeszkodą do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. Oznacza to, iż od 1 stycznia 2017 r. prawo do świadczenia pielęgnacyjnego będzie przysługiwało rodzicowi, który nie podejmuje bądź rezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, także w przypadku, gdy drugi z rodziców ma już ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inne dziecko w rodzinie. Tą samą zasadą, obok świadczenia pielęgnacyjnego, zostanie objęty również specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna. Ustawodawca dostosowuje w ten sposób system prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada 2014 r.
- Kroki ku orzeczeniu…
Orzeczenie o niepełnosprawności jest jednym z najważniejszych dokumentów, które Państwo powinniście uzyskać tuż po otrzymaniu rozpoznania i na jego podstawie. Wymagane dokumenty do uzyskania orzeczenia to:
– Zaświadczenie lekarskie wystawione przez lekarza leczącego dziecko/druki do pobrania na stronach Zespołów Orzekających właściwych dla miejsca zamieszkania/
– Wniosek do Zespołu Orzekającego, który wypełniacie Państwo/ druki do pobrania – jak wyżej/.
Powyższe dokumenty składacie Państwo w siedzibie Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności właściwej dla danego terenu – najczęściej przy MOPSie, GOPSie lub PFRONie.
Orzeczenia są wydawane na ściśle określony czas i o następne można występować nie wcześniej niż 30 dni przed upływem terminu ważności.
Okres oczekiwania na wyznaczenie terminu posiedzenia Zespołu Orzekającego waha się od 1 – 2 mies.
Podobnie postępuje się przy uzyskaniu kolejnego Orzeczenia o niepełnosprawności .
Na podstawie wydanego Orzeczenia o niepełnosprawności przyznawane są różnego rodzaju świadczenia przysługujące rodzicom/opiekunom dzieci niepełnosprawnych lub dorosłym osobom niepełnosprawnym.
Określenie niepełnosprawności dziecka do lat 16 jest potrzebne w celu:
– ubiegania się o zasiłek pielęgnacyjny.
– korzystania z ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym,
– korzystania z możliwości dofinansowania ze środków PFRON programów skierowanych do dzieci i młodzieży uczącej się,
– ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej z powodu niepełnosprawności dziecka (świadczenie pielęgnacyjne, składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe opiekuna).
Od 1 stycznia 2002 roku orzeczenie o niepełnosprawności osoby do 16 roku życia jest jedynym dokumentem potwierdzającym niepełnosprawność dziecka.
Polecamy stronę portalu specjalnie założonego Stowarzyszenia z myślą o osobach niepełnosprawnych SPES /adres poniżej/.
https://www.spes.org.pl/o-nas
http://www.spes.org.pl/twoje-prawa/orzekanie-o-niepelnosprawnosci
https://www.spes.org.pl/twoje-prawa/orzekanie-o-niepelnosprawnosci/ogolne-zasady-orzekania-o-niepelnosprawnosci
https://www.spes.org.pl/twoje-prawa/orzekanie-o-niepelnosprawnosci/orzekanie-o-niepelnosprawnosci-dzieci
- Co należy wiedzieć wypełniając wniosek o wydanie Orzeczenia o niepełnosprawności?
W orzeczeniu o niepełnosprawności, poza ustaleniem stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte – z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji danej osoby – wskazania dotyczące:
1. odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby
2. szkolenia, w tym specjalistycznego
3. zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej
4. uczestnictwa w terapii zajęciowej
5. konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby (np. inhalatory, nebulizatory, acapelle itp.)
6. korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki
7. konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji (dot. świadczenia pielęgnacyjnego)
8. konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (dot. świadczenia pielęgnacyjnego)
9. spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w ustawie prawo o ruchu drogowym (i niestosowania się do niektórych znaków drogowych –karta parkingowa)
10. prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju (wskazanie służy określeniu normatywnego metrażu w trakcie ubiegania się o dodatek mieszkaniowy – posiadanie tego wskazania de facto zwiększa szanse na uzyskanie dodatku mieszkaniowego.
Uwaga Rodzice/opiekunowie!
Od tego co zaznaczycie na wniosku o wydanie Orzeczenia o niepełnosprawności zależy jakie uprawnienia będą Wam przysługiwały na niepełnosprawne dziecko!
Szczególną uwagę należy zwrócić na punkt 7 i 8 – uprawnia do świadczenia pielęgnacyjnego.
Pamiętajmy, że od każdego Orzeczenia o niepełnosprawności z którego jakimkolwiek punktem się nie zgadzamy istnieje 14 dni na odwołanie liczone od daty otrzymania orzeczenia.
Nasze Stowarzyszenie pomaga w pisaniu odwołań w oparciu o pomoc prawną.
Pula pytań i odpowiedzi, które zostały przedstawione na powyższej podstronie została stworzona w ramach projektu „Poradnictwo od A do Z”.
Projekt „Poradnictwo od A do Z” jest współfinansowany ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
